Teo cơ, liệt toàn thân vì ăn hạt muồng tây phòng tiểu đường – những ca bệnh đầu tiên ghi nhận ở Việt Nam

Bệnh nhân là một đôi vợ chồng,  ông T.C.N và bà P.T.X,  quê Kiên Giang. Bà X. chia sẻ hơn nửa năm trước, vợ chồng bà được cho hạt đậu muồng để trồng và ăn. Theo truyền miệng, bà X được biết hạt đậu muồng có thể chữa bệnh tiểu đường.

Chỉ số đường huyết của vợ chồng bà X có nhỉnh hơn 1 chút so với chỉ số bình thường nhưng không đến ngưỡng mắc bệnh tiểu đường. Tuy vậy, hai vợ chồng bà vẫn ăn hạt muồng với mong muốn ngừa bệnh.

Ban đầu mỗi ngày ông bà chỉ ăn khoảng 2 hạt, sau đó ăn nhiều hơn và ăn hàng ngày. Sau khi ăn được khoảng 3 tháng, bà X. thấy người mệt mỏi, suy nhược, chân tay yếu và cân nặng sụt 15kg nên đi khám tại bệnh viện ở Kiên Giang.

Chồng bà X. sau đó có triệu chứng tương tự và sụt mất 10kg.

Đi khám và điều trị bệnh nhiều nơi, triệu chứng bệnh của vợ chồng bà X. không thuyên giảm, bệnh vẫn tiến triển nặng hơn, không chỉ còn là yếu chân tay mà chuyển sang bị liệt cả 2 chân và phải di chuyển bằng xe lăn.

Các bác sĩ ở bệnh viện gửi mẫu máu của vợ chồng bà sang Singapore để xét nghiệm. Kết quả cho thấy vợ chồng bà nghi bị nhiễm độc kim loại nặng. 

Giữa tháng 4/2022, vợ chồng bà được giới thiệu ra Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai để điều trị.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - chia sẻ cả hai bệnh nhân khi nhập viện bị liệt rễ và dây thần kinh toàn thân, teo cơ nặng, người vợ bắt đầu liệt hầu họng nguy cơ ảnh hưởng chức năng sống còn.

Các thăm dò và kiểm tra tại Trung tâm và liên khoa đã loại trừ các nguyên nhân có các bệnh khác, kể cả ngộ độc các kim loại nặng. Hai bệnh nhân cũng đã được sinh thiết cơ cho thấy có dấu hiệu cơ bị xơ, teo và thoái hóa.

Mẫu cây của hai bệnh nhân đem tới đã được gửi đi nhận dạng bởi các chuyên gia cho thấy đây là cây muồng tây, hay muồng lá khế, tên khoa học là Senna occidentalis (hay còn gọi là Cassia occidentalis).

Bệnh nhân bị ngộ độc trong một thời gian khá dài khiến teo hết cơ dẫn đến yếu liệt tất cả các chi. Đây là trường hợp đầu tiên của Việt Nam được phát hiện ngộ độc quả muồng tây.

Sau hơn một tháng điều trị tích cực với 8 lần lọc máu và thay huyết tương, sức khỏe của vợ chồng bà X. đã dần cải thiện. Ông N. đã có thể cầm được bát cơm, tự đứng lên được và bước quanh giường. Bà X. đã nói rõ, nuốt bình thường, tự nâng được bát cơm và tự đứng dậy trên đôi chân của mình.

Sức khỏe bệnh nhân đã được cải thiện một phần nhưng về lâu dài thì nguy cơ vẫn có thể để lại di chứng.

BS.Nguyên cho biết, độc tố trong cây muồng tây này là anthraquinone, độc tố có ở toàn bộ cây nhưng tập trung ở hạt, đã được ghi nhận gây độc với cơ, thần kinh, đặc biệt gây hoại tử cơ, thoái hóa cơ, tổn thương gan, não và tử vong trên người và động vật.

Ngoài Việt Nam, y văn thế giới mới chỉ công bố một số ít ca ngộ độc ở trẻ em Ấn Độ (phần lớn các trẻ đó đã tử vong). Tình trạng ngộ độc loại cây này xảy ra nhiều ở các gia súc, gia cầm ở các nước.