TS Bùi Sỹ Lợi: Phải điều chỉnh phụ cấp, tiền lương cho ngành y tế càng sớm càng tốt

Ngành y đào tạo dài mà bảng lương giống như người đào tạo thời gian ngắn: Bất hợp lý

Tại toạ đàm "Ngành y vượt khó" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức mới đây, TS Bùi Sỹ Lợi - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội bày tỏ: Chúng ta vừa trải qua đại dịch COVID-19 trong 3 năm vừa qua, đã bộc lộ rất nhiều vấn đề về mặt thể chế, đầu tư, nguồn lực và xây dựng nền tảng y tế cơ sở với tư cách là chăm sóc sức khỏe nhân dân. 

"Theo tôi, để giải quyết vấn đề này, rất cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Đầu tiên là chúng ta phải chia sẻ với các thầy thuốc, chia sẻ với các cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành y tế Việt Nam. Lương rất thấp, đời sống rất khó khăn, làm việc rất nhiều, không tính được thời gian làm thêm giờ, làm ngày làm đêm nhưng thu nhập vẫn thấp. Vậy các cơ quan hữu quan vào cuộc trong vấn đề này như thế nào?"- TS Bùi Sỹ Lợi nói.

Ngành y tế đang đứng trước 2 thách thức cơ bản. Đầu tiên là thiếu về nguồn nhân lực, chất lượng nguồn nhân lực. Thứ hai là tiền lương, thu nhập và đời sống của thầy thuốc, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành y tế rất khó khăn. Hai thách thức này làm cho các thầy thuốc, đội ngũ cán bộ trong ngành y tế khó yên tâm công tác và gắn bó với nghề.

"Muốn giải quyết vấn đề này, có nhiều giải pháp, nhưng về chính sách có 2 vấn đề chúng ta phải giải quyết sớm, giải quyết nhanh. Nhất là vấn đề điều chỉnh tiền lương. Ngành y tế là ngành đặc thù, đào tạo thì dài 7 năm, sau đó phải 2 năm học làm thầy thuốc mới được cấp chứng chỉ hành nghề. Đào tạo dài mà bảng lương lại giống như những người đào tạo thời gian ngắn thì có hợp lý hay không?"- TS Bùi Sỹ Lợi nêu vấn đề.

TS Lợi cũng thẳng thắn nói: Quan điểm cá nhân của tôi là phải điều chỉnh phụ cấp, tiền lương cho ngành y tế càng sớm càng tốt trong thời điểm này. Đấy là việc trước mắt. Về lâu dài, phải cải cách chính sách tiền lương của ngành y tế, đồng thời cải cách chính sách tiền lương của cả nước. Tiền lương phải phản ánh đúng giá trị của sức lao động; giá trị của sức lao động phải được thể hiện bằng giá cả trên thị trường. 

"Việc các bác sĩ, chuyên gia giỏi của các bệnh viện lớn Trung ương chuyển sang khu vực tư nhân và các cơ sở khác là do giá cả không hợp lý và không thể hiện được giá cả thị trường. Nơi nào có cung lớn thì giá trị tiền lương sẽ giảm đi, cung ít thì giá trị tiền lương phải tăng thì mới thu hút được nguồn nhân lực"- TS Bùi Sỹ Lợi nói.

"Vì không tính đúng, tính đủ nên các cơ sở khám chữa bệnh không có nguồn thu"

Theo TS Bùi Sỹ Lợi, chúng ta kêu là phải tính đúng, tính đủ về chi phí khám chữa bệnh nhưng trong thực tiễn có tính đúng, tính đủ đâu. Tôi theo dõi và thấy có những lần, tiền lương cơ sở được điều chỉnh nhưng hàng năm sau không điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh theo mức tiền lương cơ sở đó. Tức là lương cơ sở 1.300.000 đồng thì khi điều chỉnh lên 1.490.000 đồng, chúng ta phải điều chỉnh, đưa vào giá, đưa vào chi phí dịch vụ khám chữa bệnh để bảo đảm đời sống, bảo đảm thu nhập giữa các cơ sở khám chữa bệnh. 

"Chúng ta vẫn chậm, bảo tính đủ nhưng tôi cho là chưa phải, vẫn ách tắc, vướng mắc. Vì chúng ta không tính đúng, tính đủ nên các cơ sở khám chữa bệnh không có nguồn thu, dẫn đến không có tiền lương, không có thu nhập, đời sống của cán bộ công chức, viên chức và thầy thuốc khó khăn. Đó là một vấn đề cần hết sức lưu ý"- TS Bùi Sỹ Lợi bày tỏ.

Vấn đề tiếp theo là chúng ta nói giao quyền tự chủ cho các cơ sở khám chữa bệnh nhưng các cơ sở đó không đủ điều kiện, làm sao tự chủ toàn phần được. Tự chủ của các cơ sở khám chữa bệnh phải lưu ý đến 3 vấn đề: Các bệnh viện tuyến Trung ương có nhiệm vụ đào tạo, chuyển giao công nghệ kỹ thuật, thì chúng ta phải chi trả cho bệnh viện. Thứ hai là phải thực hiện an sinh xã hội; đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại không thể lấy việc bệnh viện tính đúng, tính đủ để mua được các thiết bị đó. 

"Chúng ta phải giải tỏa vấn đề này để có máy móc, thiết bị hiện đại chăm sóc sức khỏe nhân dân. Máy đắp chiếu nằm trong kho chờ xử lý sai phạm, người dân thì không có máy móc thiết bị. Rồi việc nhập các vật tư, thiết bị y tế rất chậm do cơ chế không linh hoạt. Tôi cho rằng rất nhiều cơ chế, chính sách ngành y tế cần được tháo gỡ quyết liệt và với tinh thần, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, cần chia sẻ với ngành y, phải có thuốc, vật tư, máy móc hiện đại"- TS Bùi Sỹ Lợi nêu quan điểm.

Phải bảo đảm an ninh, an toàn cho thầy thuốc, nhân viên y tế

Vấn đề tiếp theo được nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội của Quốc hội bày tỏ quan tâm là "phải bảo đảm an ninh, an toàn cho thầy thuốc, cán bộ công chức, viên chức, người lao động trong ngành y tế". Khi bức bách, khi không may người nhà bệnh nhân hoặc bệnh nhân mất, người ta đổ lỗi và hành hung bác sĩ. 

Do đó chúng ta phải quy định bảo đảm an ninh, an toàn cho người thầy thuốc và phải được thể chế bằng hệ thống pháp luật. Nếu chúng ta không làm được điều này thì không thể nói rằng bác sĩ công tâm, gắn bó với ngành y, cống hiến cho ngành y.

TS Bùi Sỹ Lợi cũng cho rằng cần quan tâm đến việc tổ chức, sắp xếp hệ thống y tế một cách đồng bộ; chia sẻ với ngành y tế, làm sao cơ sở y tế phải thống nhất từ Trung ương đến địa phương và phải chuyển biến nhận thức của xã hội với ngành y tế.

Ông cũng bày tỏ, mong sắp đến kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, với tinh thần vì sức khỏe của nhân dân, Đảng, hệ thống chính trị chúng ta tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, cả trong nội tại ngành y tế để củng cố niềm tin, nâng cao tinh thần trách nhiệm của các thầy thuốc với nhân dân, "thầy thuốc như mẹ hiền". Đảng và Nhà nước phải chia sẻ với ngành y tế. Chúng ta cùng đồng hành, đồng lòng để giải quyết nhiệm vụ cực kỳ quan trọng là chăm sóc sức khỏe nhân dân, để đất nước chúng ta có một nền Y tế vừa hiện đại, vừa nhân văn và mang đầy bản sắc dân tộc.